„РАДОВИШКИОТ ЈАВОР„ И УШТЕ ДЕСЕТ СТАРИ СТЕБЛА СЕ ПРОГЛАСУВААТ ЗА ПРИРОДНА РЕТКОСТ

Министерството за животна средина и просторно планирање согласно Законот за заштита на природата спроведе постапка за прогласување на природни реткости за 10 стари стебла со исклучителни хабитуелни карактеристики во неколку општини.

Радовишкиот јавор е најстарото и најголемото дрво во градот Радовиш, се наоѓа на улица Гоце Делчев и улица Јавор или на самиот почеток на Варош Маало. Јаворот се прогласува за споменик на природата на Македонија.

Припаѓа на родот Platanus orientalis – Чинар (Платан). Се проценува дека дрвото е старо повеќе од шест века и се уште е во одлична состојба. Засадот на овој јавор се поврзува со првите години од владеењето на турците или кога Радовиш (Радовиште) потпаѓа под османлиска власт (1382/83). Турците знаеле дека јаворите се вековни растенија и ги засадувале како симбол на вековната империја, најчесто тоа го правеле членови на повисоката класа (паша, бег или ага).

Јаворот е еден од симболите на градот, низ годините тој бил место локација за собирање, закажани договори, патоказ за локација.

Во Македонија Platanus orientalis – Чинар (Платан) е автохтон вид кој се протега јужно од Скопската Котлина, по сливот на реката Вардар и нејзините притоки и околу Дојран. Може да достигне висина до 40 метри, дебелина на стеблото до 3 метри. Цвета во месец април и неговите цутови се собрани во соцутија, наредени во машки и женски околу оски. По цутењето машките соцутија се сушат и паѓаат, а женските се развиваат во топчести плодови кои узреваат на есен.

НАПОМЕНА:

Волуменот на ова стебло не се одредува според вовлезните масовни таблици, него волуменот на ова стебло се одредува по формулата за осамени стебла што ја имам утврдено јас.

Кога ке се направи споредба помеѓу Охридскиот Чинар кој е со обем 18,80 метри и кој е стар 1400 години и Радовишкиот јавор со обем од 8,15 метри кој е стар 607 години ќе се види дека бонитетот на земјиштето на месторастењето е ист или е сосема сличен. “

Како природна реткост се прогласуваат платаните над локалитетот ,,Арабати Баба Теќе – Општина Тетово“; повеќегодишните дрва во центарот на Валандово и во село Честево, потоа во селата Смолари и Колешино во општина Ново Село. Под заштита ќе се стават и платаните со битолско Магарево, како и во општина Радовиш, село Кривогаштани, дрвото во село Теово, општина Чашка, како и две стебла од Црн на локалитетот Карши Бавчи во општина Кратово.

– На иницијатива на Министерството за животна средина и просторно планирање и со финансиска поддршка од државен буџет на МЖСПП, а во согласност со Законот за заштита на природата беа изготвени елаборати за валоризација/ревалоризација на наведените 10 стари стебла. Елаборатите беа стручна основа за изработка на решенијата за прогласување на старите стебла за природни реткости – информираат од МЖСПП.